Δημοσιεύθηκαν τα νέα αποτελέσματα από την ερευνητική ομάδα Dark Energy Survey (DES) που χρησιμοποιούν το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα δείγμα γαλαξιών σε ένα τεράστιο τμήμα του ουρανού, με σκοπό τον προσδιορισμό της σύνθεσης και της εξέλιξης του σύμπαντος. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο τρόπος με τον οποίο κατανέμεται η ύλη στο σύμπαν είναι σύμφωνος με τις προβλέψεις του καθιερωμένου κοσμολογικού προτύπου – την καλύτερη μέχρι σήμερα θεωρία για την εξέλιξη του σύμπαντος.
Κατά τη διάρκεια έξι ετών, η DES ερεύνησε σχεδόν το ένα όγδοο ολόκληρου του ουρανού σε 758 νύχτες παρατήρησης, καταγράφοντας εκατοντάδες εκατομμύρια αστρονομικά αντικείμενα. Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν χτες και βασίζονται στα δεδομένα των πρώτων τριών ετών – 226 εκατομμύρια γαλαξίες που παρατηρήθηκαν επί 345 νύχτες, χρησιμεύουν στην δημιουργία των μεγαλύτερων και ακριβέστερων χαρτών της κατανομής γαλαξιών στο σύμπαν.
Δεδομένου ότι η DES μελέτησε κοντινούς γαλαξίες καθώς και αυτούς που απέχουν δισεκατομμύρια έτη φωτός, οι χάρτες που προκύπτουν μας δείχνουν ένα στιγμιότυπο της τρέχουσας μεγάλης κλίμακας δομής του σύμπαντος, αλλά και το πώς αυτή η δομή εξελίχθηκε τα τελευταία 7 δισεκατομμύρια χρόνια.
Οι επιστήμονες του DES συνέκριναν τα αποτελέσματά τους με τις μετρήσεις του κοσμικού υποβάρου μικροκυμάτων από το διαστημικό τηλεσκόπιο Planck. Τα δεδομένα του Planck δίνουν μια ακριβή εικόνα του σύμπαντος πριν από 13 δισεκατομμύρια χρόνια και βάσει αυτών των δεδομένων το καθιερωμένο κοσμολογικό πρότυπο μπορεί να προβλέψει το πώς η κατανομή της σκοτεινής ύλης θα έπρεπε να εξελιχθεί μέχρι σήμερα. Αν οι παρατηρήσεις του DES δεν ταιριάζουν με αυτήν την πρόβλεψη, τότε ή υπάρχουν συστηματικά σφάλματα στις μετρήσεις ή υπάρχει κάτι άγνωστο προς το παρόν που δεν παίρνουμε υπόψη. Ενώ υπήρξαν παλαιότερα υποδείξεις από την ερευνητική ομάδα DES, αλλά και από άλλους ερευνητές, ότι η κατανομή της σκοτεινής ύλης σήμερα διαφέρει κάπως από την θεωρητικά προβλεπόμενη – τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν επιβεβαιώνουν τις υποδείξεις.
Η συνηθισμένη ύλη αποτελεί μόνο το 5% του σύμπαντος. Η σκοτεινή ενέργεια, στην οποία οφείλεται η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος αντιπροσωπεύει περίπου το 70%. Το υπόλοιπο 25% είναι η σκοτεινή ύλη, για την οποία το μόνο που ξέρουμε είναι ότι σίγουρα αλληλεπιδρά βαρυτικά με την συνηθισμένη ύλη. Τόσο η σκοτεινή ύλη όσο και η σκοτεινή ενέργεια παραμένουν αόρατα και μυστηριώδη, αλλά η DES επιδιώκει να φωτίσει τη φύση τους διερευνώντας το πως ο ανταγωνισμός μεταξύ τους διαμορφώνει το σύμπαν σε μεγάλες κλίμακες σε κοσμικό χρονικά διαστήματα.
Η DES – μια συνεργασία πάνω από 400 επιστήμονες από 25 ερευνητικά κέντρα – φωτογράφισε τον νυχτερινό ουρανό χρησιμοποιώντας την κάμερα Dark Energy 570 megapixel στο τηλεσκόπιο 4 μέτρων Victor M. Blanco στη Χιλή. Για να προσδιοριστεί η κατανομή της σκοτεινής ύλης και η επίδραση της σκοτεινής ενέργειας, η ερευνητική ομάδα DES βασίστηκε σε δύο βασικά φαινόμενα. Πρώτον, σε μεγάλες κλίμακες, οι γαλαξίες δεν κατανέμονται τυχαία σε όλο το χώρο αλλά σχηματίζουν δομές κοσμικών ιστών εξαιτίας της βαρύτητας της σκοτεινής ύλης. Η DES μέτρησε πώς αυτός ο κοσμικός ιστός εξελίχθηκε στην ιστορία του σύμπαντος. Η συγκέντρωση των γαλαξιών που σχηματίζουν τον κοσμικό ιστό, με τη σειρά της, αποκάλυψε περιοχές με μεγαλύτερη πυκνότητα σκοτεινής ύλης. Δεύτερον, η DES ανίχνευσε την παρουσίας της σκοτεινής ύλης μέσω του φαινομένου του βαρυτικού φακού, την κάμψη του φωτός που προκαλεί η βαρύτητα των γαλαξιών. Με την μέθοδο αυτή οι προκύπτει χωρική κατανομή της σκοτεινής ύλης στο σύμπαν.
Η επιβεβαίωση της μικρής απόκλισης των μετρήσεων του DES σε σχέση με τις μέχρι σήμερα θεωρητικές κοσμολογικές προβλέψεις οδήγησε στα συνηθισμένα. Ότι δηλαδή διαψεύδεται η γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν κ.ο.κ. Όμως όπως πάντα προέχει το ‘ξεψάχνισμα’ των πρόσφατων αποτελεσμάτων της DES που δημοσιεύθηκαν σε 29 (!) ξεχωριστές εργασίες στον ιστότοπο arXiv.
Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες ΕΔΩ: Dark Energy Survey releases most precise look at the universe’s evolution
πηγη